Kto jest kim w rodzinie? Jeśli chcemy uzyskać odpowiedź na to pytanie, trzeba pod uwagę wziąć fakt, że w każdym z języków istnieją różne nazwy, które dotyczą poszczególnych relacji rodzinnych. Najczęściej są to relacje utrzymywane blisko pomiędzy sobą. Kiedyś prawie wszyscy znali określenia dalekich krewnych. W dzisiejszych czasach niestety, ale słowo ”rodzina” traci coraz bardziej na swojej wartości i zostaje wypierane.
Pokrewieństwo to inaczej relacje pomiędzy osobami lub osobnikami, które mają wspólnego przodka. Stopień pokrewieństwa jest określeniem bliskości tych relacji. Stopień pokrewieństwa ma bardzo istotne znaczenie w prawie.
Powinowactwo
Relacje między członkami rodzin małżonków to inaczej powinowactwo. Dotyczy ono wyłącznie więzi prawnej, a nie jest więzią biologiczno-prawną jak pokrewieństwo. Dzięki niemu można się dowiedzieć, kto kim jest w rodzinie i jakie są poszczególne nazwy konkretnych osób i wzajemnych stosunków rodzinnych.
Pokrewieństwo
Istnieje siedem stopni pokrewieństwa. Wyróżnia się:
Krewni w linii prostej
To osoby, które pochodzą od siebie w jedną lub drugą stronę. Ogranicza się do osób, które są na trzecim stopniu pokrewieństwa, chodzi o pradziadków i o prawnuków. Kiedy mówi się o dalszych stopniach pokrewieństwa, używa się zwielokrotnienia przedrostku ”pra” na przykład pradziadek lub prababcia.
Linia wstępnych po ojcu i po matce
Inaczej nazywana linią po mieczu– przykładowo babcia po mieczu, dziadek po mieczu, jak i linia po matce, czyli linia po kądzieli– przykładowo babcia po kądzieli lub dziadek po kądzieli.
Linia zstępna
Linia zstępna są to potomkowie probanta- wnuki (wnuczka, wnuk), dzieci (córka i syn), prawnuki i praprawnuki i tak dalej.
Linia boczna pokrewieństwa
Jest to drugi stopień krewnych. Dotyczy on rodzeństwa, czyli siostra i brat, jak i rodzeństwo cioteczne.
Dzieci rodzeństwa rodziców
Są to inaczej, mówiąc kuzynowie. W niektórych regionach Polski, ludzie do tej pory używają sformułowań typu rodzeństwo cioteczne- po siostrze rodzica oraz rodzeństwo stryjeczne- po bracie ojca.
Trzeci stopień pokrewieństwa
Trzeci stopień pokrewieństwa, czyli stryjostwo. Wyróżnia się stryjka lub stryja, czyli brata ojca, lub stryjenkę, lub stryjną, czyli bratową ojca.
Dzieci i wnuki brata lub siostry
Określa się ich jako bratanek lub bratanica. Za to dzieci siostry są określane jako siostrzeniec lub siostrzenica. Wnuki brata to wnuczka lub wnuki stryjeczne zaś wnuki siostry to wnuczki, lub wnuki wujeczne. U kobiety wnuki siostry bądź brata to wnuczka cioteczna oraz wnuk cioteczny.
Pokrewieństwo w powinowactwie
W powinowactwie zaś wyróżnia się pięć stopni. Są to:
Linia prosta powinowactwa
Dochodzi tutaj do powiększenia rodziny o krewnych człowieka biorących ślub z probantem. W sytuacji, gdy małżeństwo zawiera sam probant, to z żoną bądź mężem nie łączy go powinowactwo ani pokrewieństwo.
Teściowie
Czyli teść i teściowa. Są to rodzice męża lub żony. W niektórych regionach Polski używa się również innego sformułowania tzn. świekr lub świekra. Dla rodziców, któregoś z małżonków są to synowa, czyli żona syna oraz zięć, czyli mąż synowej.
Rodzina przybrana
Gdy współmałżonek posiada dzieci z poprzedniego związku, to dla niego są to pasierbica, czyli córka oraz pasierb ,czyli syn. Probant jest dla tych dzieci ojczymem (w przypadku męża matki) lub macochą (w przypadku żony ojca). Takich rodziców oraz dzieci nazywa się przybranymi, a rodzinę, rodziną przybraną.
Linia boczna powinowactwa
Występuje tutaj określenie szwagier, czyli mąż siostry bądź brata małżonka oraz szwagierka, czyli siostra współmałżonka oraz bratową, czyli żonę brata. W Polsce istnieje zwyczaj, w którym to szwagra określa się również jako brata szwagra, brata bratowej oraz męża szwagierki. Tak samo jest z określeniem szwagierki jako siostry szwagra, jego żonę, szwagierki czy bratowej.
Są to jedynie zwyczajowe określenia. Osoby te z punktu prawnego nie są prawnym połączeniem powinowactwa.
Rodzina kuzynki i kuzyna
Małżonek kuzynki, kuzyna lub cioci i wujka zazwyczaj nazywany jest tak samo. Przykładowo mąż kuzynki to najzwyczajniej kuzyn. Stryjenka czy stryjna to żona stryja, a wujna lub wujenka to żona wujka.
Istnieje również tzw. zimne powinowactwo, ale nie bierze się go pod uwagę prawnie jako powinowactwo.